Post może zainteresować również innych. Podziel się nim ze znajomymi!

Urlop macierzyński i rodzicielski, zasiłki na dzieci w Niemczech

Pracuję w Niemczech i jestem w ciąży. Gdzie ubiegać się o zasiłek rodzicielski? W Polsce czy w Niemczech? Zostałam zwolniona z pracy w Niemczech i oczekuję dziecka. Gdzie mam ubiegać się o zasiłek? To najczęstsze pytania, które zadają Polki pracujące w Niemczech. Jak rozwiązać te sytuacje? A co jeśli do Niemiec dojeżdża ojciec dziecka? Aby ciąża była nie troską, ale radością, pisaliśmy już w naszym poprzednim artykule. Jednak rzeczywistość często różni się w zależności od sytuacji, w jakiej znajduje się kobieta w ciąży. Spotykamy się również z przypadkami, kiedy Polska odmawia Polkom wsparcia w kwestii urlopu rodzicielskiego i zasiłku rodzicielskiego. Tłumaczy to tym, że w decydującym okresie nie przyczyniły się do polskiego systemu, natomiast one lub ich partner mieli lub mają dochody z Niemiec. Na co więc mają prawo kobiety w ciąży i przyszłe matki, które mieszkają w Polsce, ale do Niemiec dojeżdżają do pracy?

Urlop macierzyński w Niemczech

Prawo do urlopu macierzyńskiego w Niemczech ma każda przyszła matka, która pracuje w Niemczech. Na urlop macierzyński przechodzi sześć tygodni przed przewidywanym terminem porodu i ma na niego prawo do ośmiu tygodni po porodzie. Urlop macierzyński jest następnie zastępowany urlopem rodzicielskim, o który należy się ubiegać w odpowiednim Familienkasse. W przypadku, gdy kobieta nie ma prawa do urlopu macierzyńskiego wypłacanego przez pracodawcę, może ubiegać się o zasiłek rodzicielski z prawem od dnia porodu.

Urlop rodzicielski w Niemczech

W Niemczech nazywa się Elternzeit. Zwykle rozpoczyna się siedem tygodni po narodzinach dziecka i trwa aż do jego trzeciego roku życia. Za zgodą pracodawcy jednak możliwe jest przesunięcie do 12 miesięcy urlopu rodzicielskiego na okres między 3 a 8 rokiem życia dziecka. Podczas urlopu rodzicielskiego rodziny mają prawo do korzystania z zasiłku rodzicielskiego.

Zasiłek rodzicielski – podstawowy

Zasiłek rodzicielski w Niemczech nie jest do końca porównywalny z czeskim. Ogólnie rzecz biorąc, im niższy dochód w Niemczech, tym wyższy zasiłek rodzicielski otrzymasz. Przy dochodach do 1.000€ miesięcznie wynosi on do 100% wysokości pensji. W Niemczech możesz pobierać zasiłek rodzicielski w dwóch wariantach: podstawowym, maksymalnie przez 14 miesięcy, lub w tzw. wersji plus aż przez 28 miesięcy. Nawet w trakcie pobierania zasiłku rodzicielskiego w Niemczech możesz pracować, ale nie dłużej niż 30 godzin tygodniowo. To tylko podstawowe informacje o formie zasiłku rodzicielskiego w Niemczech. W przypadku, gdy do Niemiec do pracy dojeżdża jeden z przyszłych rodziców, pojawia się cały szereg pytań, w którym kraju zatem ubiegać się o zasiłek.

Zgodnie z prawem międzynarodowym, decydujące dla składania wniosków o pomoc państwa podczas rodzicielstwa, ogólnie rzecz biorąc, jest miejsce zamieszkania dziecka. Jeśli jednak wnioskodawca o świadczenia rodzinne pracuje w innym państwie Unii Europejskiej, ma prawo do dopłaty tych świadczeń w kraju, w którym mieszka, jeśli ich typowa wysokość w jego ojczyźnie jest wyższa niż w kraju, w którym pobiera świadczenia. Jak to zrozumieć i jak więc poradzić sobie z sytuacją, gdy przynajmniej jeden z przyszłych rodziców pracuje lub pracował w Niemczech?

1. Matka i ojciec dziecka pracują i mieszkają w Niemczech

W przypadku, gdy obydwoje rodzice pracują w Niemczech, a więc przyczyniają się do niemieckiego systemu socjalnego, mają prawo do pobierania zasiłku rodzicielskiego w Niemczech. Ważne jest jednak rozważenie, co to może oznaczać dla przyszłej rodziny. Urlop rodzicielski i zasiłek rodzicielski to dwa różne terminy. Chociaż na urlopie rodzicielskim można być nawet trzy lata, zasiłek rodzicielski w jego podstawowej formie można pobierać najdłużej przez 14 miesięcy. To jednak nie oznacza, że przez 14 miesięcy na urlopie rodzicielskim jest tylko jeden z rodziców, najczęściej matka dziecka. Dwa miesiące z tego okresu przeznaczone są dla drugiego z rodziców. Jeśli tego nie zrobią, zasiłek rodzicielski kończy się po 12 miesiącach.

Pobieranie świadczenia mogą podzielić między siebie oboje rodzice po równo, mogą nawet być w domu razem i przez cały czas pobierać każde swoją część zasiłku rodzicielskiego jednocześnie. Każda wypłata zasiłku rodzicielskiego jest jednak traktowana jako jeden miesiąc, czyli jeśli oboje rodzice będą w domu od narodzin do 6 miesiąca życia dziecka, a obydwoje będą jednocześnie pobierać zasiłek rodzicielski, wówczas w ciągu tego pół roku wyczerpali 12 miesięcy świadczenia.

2. Matka pracuje w Niemczech, pobiera zasiłek rodzicielski w Niemczech, ale stałe miejsce zamieszkania ma w Polsce

Jest możliwe, aby matka pobierała zasiłek rodzicielski z Niemiec, mimo że na stałe mieszka z dzieckiem w Polsce. Po zakończeniu prawa do niemieckiego Elterngeld, matka ma prawo ubiegać się o zasiłek rodzicielski w Polsce. Zgodnie z prawem europejskim, państwo członkowskie Unii Europejskiej, w którym mieszka podatnik innego państwa członkowskiego, ma prawo do dopłaty do wysokości zasiłku rodzicielskiego lub innych świadczeń państwowych do poziomu typowego w kraju pobytu.

To samo dotyczy sytuacji, gdy Niemka z stałym pobytem mieszka w Niemczech, ale do pracy dojeżdża do Polski, gdzie również ubiega się o zasiłek rodzicielski. Niemcy mają wtedy obowiązek dopłacić ten zasiłek do typowej wysokości zasiłku rodzicielskiego w Niemczech. To zasada prawna nie dotyczy tylko Elterngeld, ale również świadczeń na dziecko. Polka pracująca w Niemczech ma więc prawo ubiegać się o świadczenia na dziecko w Polsce, ale również o Kindergeld w Niemczech. W takim przypadku jednak zostanie on zmniejszony o wysokość świadczenia pobieranego w Polsce.

3. Polka pracowała w Niemczech, ale otrzymała wypowiedzenie w czasie ciąży

Ciąża jest w Niemczech przeszkodą do ważności rozwiązania umowy o pracę ze strony pracodawcy. Na ciężarną pracownicę ma zastosowanie Mutterschutzgesetz, który uznaje wypowiedzenie ze strony pracodawcy za nieważne. Inna sytuacja jednak występuje, jeśli ciężarna kobieta jest zatrudniona na czas określony i jej umowa o pracę kończy się w trakcie ciąży. W takim przypadku decydujące jest, w którym kraju matka z dzieckiem mieszka. Jeśli więc matka jest obywatelką Polski, Polska ma obowiązek przyznać dziecku zasiłek rodzicielski bez względu na to, jak długo kobieta pracowała w Niemczech.

Przypominamy, że dla uzyskania prawa do zasiłku macierzyńskiego w Polsce konieczny jest udział w ubezpieczeniu chorobowym w Polsce przez pewien czas określony przez prawo przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego. Ponieważ matka, która pracowała w Niemczech, w większości przypadków nie spełnia tego warunku, administracja socjalna sama zażąda potwierdzenia długości ubezpieczenia społecznego w Niemczech od odpowiednich niemieckich urzędów. O zasiłek rodzicielski matka będzie wnioskować w Polsce.

4. Matka mieszka i pracuje w Polsce, ale ojciec jest zatrudniony w Niemczech

Przypominamy, że jeśli obydwoje rodzice pracują w którymś z państw członkowskich Unii Europejskiej, decydujące dla wniosku o urlop rodzicielski jest stałe miejsce zamieszkania dziecka. Jeśli więc matka mieszka i pracuje w Polsce i jej dziecko będzie tu mieszkać z nią, otrzyma zasiłek macierzyński i rodzicielski w kraju. Ojciec dziecka może jednak złożyć wniosek o Kindergeld w niemieckim Familienkasse.

5. Matka nie pracuje ani w Niemczech, ani w Polsce, ojciec pracuje w Niemczech

W takim przypadku powstaje prawo do Elterngeld z Niemiec. Złóż wniosek w odpowiednim Familienkasse.

Zasiłek rodzicielski plus

Jeśli rodziny chcą pozostać z dzieckiem w domu dłużej niż zapowiadane 14 miesięcy, mogą ubiegać się o tzw. Elterngeld Plus, czyli zasiłek rodzicielski, który mogą pobierać dwukrotnie dłużej, czyli do 28 miesięcy. Jego wysokość równa się maksymalnie połowie kwoty, która wypłacana jest w normalnym trybie zasiłku rodzicielskiego.

Inne świadczenia na opiekę nad dzieckiem w Niemczech

Dla niemieckiej polityki społecznej priorytetem jest wsparcie rodzin z dziećmi. Chociaż zasiłek rodzicielski w Niemczech jest pobierany przez rodziny na znacznie krótszy czas niż w Czechach, Niemcy dbają o standard życia młodych rodzin nawet po zakończeniu urlopu rodzicielskiego. Świadczenia na dziecko w Niemczech mają kilka wariantów, niezależnie od wieku lub sytuacji ekonomicznej rodziny.

Kindergeld

Kindergeld jest niewątpliwie najpopularniejszym świadczeniem na dziecko w Niemczech. Już wcześniej omówiliśmy ten temat, dlatego napiszemy tylko najważniejsze informacje. Wniosek o Kindergeld może złożyć każdy rodzic, który pracuje w Niemczech. Decydującym o przyznaniu świadczenia nie jest miejsce zamieszkania dziecka ani wysokość dochodów rodziny, jak ma to miejsce w Czechach, ale uczestnictwo w niemieckim ubezpieczeniu społecznym. A do tego zobowiązany jest każdy, kto na terenie Niemiec jest podatnikiem, czyli ma ważną umowę o pracę lub zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej.

I uwaga! O Kindergeld możesz wnioskować, nawet jeśli w Niemczech pracuje tylko drugi z rodziców, nawet jeśli nie mieszkasz z nim ani z dzieckiem we wspólnym gospodarstwie domowym. W takim przypadku wniosek składa ten, kto mieszka z dzieckiem, czyli się nim opiekuje. W wniosku należy podać również dane drugiego rodzica, który pracuje w Niemczech.

Kinderzuschlag

W dosłownym tłumaczeniu chodzi o rodzaj dodatku do dziecka przeznaczonego dla rodzin o dochodach do pewnego limitu rocznych przychodów. Jest on obliczany indywidualnie dla każdego wnioskodawcy i zależy przede wszystkim od wydatków rodziny. Kinderzuschlag może być wypłacany rodzinom z miesięcznymi dochodami wyższymi niż 900€ dla rodzin, u samotnych rodziców od 600€. Warunkiem przyznania świadczenia jest pobieranie Kindergeldu i ważny stosunek pracy lub własna działalność zarobkowa na terytorium Niemiec. Prawo do Kinderzuschlagu mają dzieci poniżej 25 roku życia mieszkające z wnioskodawcą we wspólnym gospodarstwie domowym. Wysokość świadczenia wynosi 140€ miesięcznie. O Kinderzuschlag nie można wnioskować z mocą wsteczną, a wypłata trwa tylko przez okres, przez który równocześnie wypłacany jest zasiłek rodzicielski.