System niemieckiego ubezpieczenia zdrowotnego pozwala na bezpłatne ubezpieczenie całych rodzin nuklearnych w ramach jednego ubezpieczenia. Takie rodzinne ubezpieczenie w Niemczech mogą również zawrzeć osoby dojeżdżające do pracy za granicę. Wystarczy wybrać odpowiednią kasę chorych w Niemczech (Krankenkasse) i spełnić warunki rodzinnego ubezpieczenia. Jakie to warunki i jak postępować?
Co to jest Familienversicherung, czyli rodzinne ubezpieczenie w Niemczech?
Familienversicherung to możliwość bezpłatnego zawarcia rodzinnego ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech, które obejmuje nieubezpieczonych członków rodziny, takich jak dzieci, małżonka czy partnerka. Nieubezpieczonym członkiem rodziny jest osoba, która nie posiada własnego dochodu lub której dochód jest niższy od równowartości dochodu z niemieckiego Minijobu. Zazwyczaj są to dzieci uczące się, które nie mają własnych dochodów, lub małżonki na urlopie rodzicielskim, które nie uzyskują innych przychodów.
W ramach rodzinnego ubezpieczenia jedna osoba w rodzinie pełni rolę głównego ubezpieczonego. Musi ona spełniać warunki niemieckiego ubezpieczenia zdrowotnego, czyli być zatrudniona i mieć opłacane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Jakie są korzyści Familienversicherung?
Familienversicherung pozwala na bezpłatne ubezpieczenie członków rodziny w Niemczech w ramach jednego ubezpieczenia zdrowotnego, bez konieczności opłacania osobnych składek za każdego członka. Dzięki temu członkowie rodziny spełniający powyższe warunki mogą korzystać z pełnej opieki zdrowotnej w Niemczech za darmo.
Warunki rodzinnego ubezpieczenia w Niemczech
- Główny ubezpieczony musi być objęty publicznym ubezpieczeniem zdrowotnym, a nie prywatnym.
Małżonek, małżonka, zarejestrowany partner lub zarejestrowana partnerka:
- nie mogą posiadać własnych dochodów z działalności zarobkowej,
- nie mogą pobierać emerytury, zasiłku dla bezrobotnych ani zasiłku macierzyńskiego zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu zdrowotnym.
Dzieci:
- muszą być niepełnoletnie w sensie prawnym, studiować i nie posiadać własnych dochodów.
Jeśli drugi z małżonków lub partnerów w Polsce prowadzi działalność zarobkową lub pobiera którekolwiek z wymienionych świadczeń, nie może być członkiem Familienversicherung w Niemczech. W takim przypadku pozostaje ubezpieczony w Polsce.
Familienversicherung także dla rodzin osób dojeżdżających do pracy
Rodziny osób dojeżdżających do pracy za granicę, które są prawidłowo ubezpieczone w Niemczech, mają prawo do rodzinnego ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech. Muszą jednak spełniać określone warunki dotyczące nieubezpieczonych członków rodziny, a mianowicie:
- Małżonek/małżonka nie posiada własnych dochodów lub ich dochód nie przekracza ustalonego limitu (zwykle równowartości Minijobu, czyli w 2024 roku kwoty 520 €). Warunek ten zazwyczaj spełniają kobiety na urlopie rodzicielskim lub osoby, które nie pracują i są zarejestrowane jako opiekujące się dzieckiem.
- Dziecko ma automatyczne prawo do ubezpieczenia do ukończenia 18 roku życia, nawet jeśli nie studiuje. Dzieci studiujące, które przedstawią zaświadczenie o kontynuacji nauki, mają prawo do rodzinnego ubezpieczenia w Niemczech do ukończenia 25 roku życia.
- Członkowie rodziny muszą jednocześnie posiadać stałe miejsce zamieszkania w krajach UE, EOG lub w Szwajcarii.
Ogólnie rzecz biorąc, każdy ubezpieczony, także w ramach rodzinnego ubezpieczenia w Niemczech, ma obowiązek niezwłocznie zgłaszać wszelkie istotne zmiany, które mogą mieć wpływ na ubezpieczenie. Najczęściej dotyczy to sytuacji, gdy jeden z objętych ubezpieczeniem członków rodziny podejmuje pracę i uzyskuje własne dochody lub zaczyna pobierać świadczenia socjalne.
Jak ubiegać się o rodzinne ubezpieczenie w Niemczech?
Po zarejestrowaniu się w niemieckiej kasie chorych (Krankenkasse) po rozpoczęciu nowej pracy w Niemczech możesz złożyć wniosek o objęcie członków rodziny rodzinnym ubezpieczeniem. Formularz wniosku znajdziesz na stronie internetowej swojej niemieckiej Krankenkasse, często nazywany Antrag auf Familienversicherung. Formularze różnią się w zależności od kasy chorych, każda ma własny wzór. Na przykład formularz dla Familienversicherung w DAK Gesundheit można znaleźć tutaj.
Do wniosku należy załączyć następujące dokumenty:
- akt małżeństwa lub zaświadczenie o zarejestrowanym partnerstwie,
- zaświadczenie o dochodach partnera (nie zawsze jest wymagane),
- akt urodzenia dziecka,
- zaświadczenie o kontynuacji nauki, jeśli dziecko ukończyło 18 lat.
Od niemieckiej Krankenkasse głównego ubezpieczonego należy również uzyskać formularz S1, który po wypełnieniu należy złożyć w swojej czeskiej kasie chorych. Następnie czeska i niemiecka strona uzgodnią wzajemną współpracę w zakresie twojej opieki zdrowotnej. Dzięki temu zyskujesz prawo do pełnego ubezpieczenia w Czechach, którego koszty pokryje niemiecka kasa chorych. Zachowujesz również niebieską kartę ubezpieczenia zdrowotnego, która umożliwia korzystanie z opieki zdrowotnej w Czechach na dotychczasowych zasadach.
Co dzieje się z rodzinnym ubezpieczeniem w Niemczech, gdy główny ubezpieczony traci pracę?
Podstawowym warunkiem korzystania z Familienversicherung w Niemczech jest uczestnictwo przynajmniej jednego członka rodziny w niemieckim systemie ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli główny ubezpieczony traci pracę i rejestruje się w niemieckim urzędzie pracy, urząd ten przejmuje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, a Familienversicherung pozostaje bez zmian.
Jeśli jednak jesteś osobą dojeżdżającą do pracy za granicę (pendlerem), główny obowiązek zapewnienia ci opieki zdrowotnej spoczywa na kraju twojego pochodzenia, czyli na Polsce. W momencie zakończenia pracy w Niemczech i rejestracji w polskim urzędzie pracy tracisz prawo do niemieckiego ubezpieczenia zdrowotnego, a wraz z tym wygasa również twoje Familienversicherung.
