Podesty robocze każdego typu są w Niemczech powszechnie wykorzystywane w budownictwie, przemyśle czy serwisie. Takie maszyny codziennie przemieszczają tony ciężkich ładunków, często w przestrzeniach, gdzie poruszają się ludzie. Ze względu na ich bezpieczeństwo w Niemczech obowiązują surowe wymagania dotyczące stanu technicznego tych urządzeń. Niemieckie przepisy określają m.in. obowiązek regularnych kontroli technicznych, które musi przeprowadzać osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje.
W języku niemieckim taka osoba nosi nazwę „befähigte Person”, ale nie może nią zostać byle kto z pracowników. Wymagania wobec takiej osoby są bowiem równie restrykcyjne jak te dotyczące samych maszyn. Zostały określone w rozporządzeniu o bezpieczeństwie eksploatacji (BetrSichV) oraz w wytycznych DGUV 308-002.
Kim jest w Niemczech osoba uprawniona do kontroli podestów roboczych?
W kontekście niemieckiego prawa pracy „befähigte Person” to osoba uprawniona do przeprowadzania ustawowo wymaganych kontroli technicznego stanu podestów roboczych. Takie uprawnienia może uzyskać tylko ktoś, kto spełnia wszystkie wymagania prawne:
- posiada wykształcenie techniczne,
- ma doświadczenie w pracy z podestami roboczymi, wie, jak je obsługiwać, konserwować i naprawiać,
- zna niemieckie przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy.
Spełnienie tych podstawowych kryteriów oznacza, że taka osoba zna podesty robocze, wie, jak działają i potrafi rozpoznać nieprawidłowości. Podczas każdej obowiązkowej kontroli ocenia bezpieczeństwo techniczne urządzenia, identyfikuje ewentualne usterki, proponuje działania naprawcze i ustala termin kolejnej kontroli. Wszystkie wyniki zapisuje w dokumentacji kontrolnej, która w Niemczech ma moc prawną i wiążący charakter.
Różnica między „befähigte Person” a „Sachkundiger”
W niemieckim systemie BHP funkcjonuje kilka pojęć określających osoby kompetentne. Nie wszystkie jednak znaczą to samo. Termin „befähigte Person” pochodzi z przepisów prawa i jest w nich jednoznacznie zdefiniowany. Tytułu tego mogą używać tylko osoby spełniające wszystkie wymagania ustawowe i posiadające uprawnienia do przeprowadzania ustawowych kontroli bezpieczeństwa podestów roboczych. Innym często spotykanym terminem jest „Sachkundiger”, czyli osoba posiadająca wiedzę fachową – na przykład serwisant czy konserwator.
Główna różnica między tymi osobami polega na zakresie uprawnień. Podczas gdy „befähigte Person” może wydawać oficjalne oceny techniczne o mocy prawnej, „Sachkundiger” wykonuje jedynie standardowe kontrole zgodnie z zaleceniami producenta lub wizualne przeglądy. Nie mają one charakteru wiążącego, a praca „Sachkundigera” – choć sumienna – nie wystarczy do spełnienia obowiązków prawnych pracodawcy.
Obowiązki osoby uprawnionej do kontroli podestów roboczych w Niemczech
Zadaniem „befähigte Person” nie jest tylko odhaczenie przeglądu na liście zadań. Ponieważ odpowiada za kompleksową ocenę technicznego stanu urządzenia, nie może traktować tego zadania pobieżnie. Jej ustalenia zapisywane są w dokumentacji o mocy prawnej, dlatego przeprowadzenie kontroli z należytą starannością leży w jej własnym interesie. W razie wypadku dokumentacja ta jest pierwszym miejscem, które sprawdzą organy kontrolne. Jeśli wykryją niezgodność między stanem urządzenia a treścią protokołu, może to mieć poważne konsekwencje dla osoby dokonującej przeglądu.
Jak zostać „befähigte Person”?
Aby zostać w Niemczech osobą uprawnioną do kontroli podestów roboczych, nie trzeba zdawać państwowych egzaminów. Trzeba jednak spełnić ustawowe wymagania dotyczące wykształcenia technicznego, praktyki i znajomości odpowiednich przepisów. Z takim przygotowaniem można następnie wziąć udział w szkoleniu organizowanym przez akredytowane instytucje w Niemczech. Szkolenia trwają zazwyczaj od 1 do 3 dni – coraz częściej są też dostępne online.
Szkolenie obejmuje m.in. wymagania prawne wobec osoby uprawnionej, aspekty techniczne różnych typów podestów, rozpoznawanie usterek i ocenę ryzyka, a także zasady prowadzenia dokumentacji. Szczególną uwagę warto poświęcić właśnie tej ostatniej – sposób sporządzenia zapisu może mieć kluczowe znaczenie w przypadku sporu o odpowiedzialność za ewentualny wypadek. Po zakończeniu szkolenia uczestnik otrzymuje certyfikat potwierdzający kwalifikacje.
Jak często należy przeprowadzać kontrolę podestów roboczych w Niemczech?
Zgodnie z § 14 rozporządzenia BetrSichV, podesty robocze powinny być kontrolowane co najmniej raz w roku, o ile inne warunki (techniczne lub prawne) nie wymagają częstszych przeglądów.
Zakres regularnych i dodatkowych kontroli obejmuje:
- stan i konstrukcję mechanizmów,
- działanie elementów sterujących i awaryjnych,
- bezpieczeństwo (np. blokady, barierki, systemy opuszczania awaryjnego),
- dokumentację wcześniejszych kontroli i napraw.
Osoba uprawniona musi sporządzić i przechowywać dokumentację każdej kontroli. Zapisy te stanowią dowód w przypadku audytów, np. ze strony Berufsgenossenschaft lub TÜV.
Prowadzenie dokumentacji – co musi zawierać?
Każda kontrola musi zakończyć się protokołem zawierającym:
- typ i zakres kontroli,
- stwierdzone usterki, wady i uszkodzenia,
- zalecenia dotyczące napraw lub kolejnych kontroli,
- datę następnej kontroli.
Dokumentacja kontroli podestów roboczych w Niemczech stanowi dowód stanu technicznego maszyny w chwili ewentualnego wypadku. Nawet drobny szczegół może zdecydować o tym, czy operator mógł zapobiec zagrożeniu, ale tego nie zrobił, czy też zrobił wszystko, co było możliwe, by je zminimalizować.
