Kwestia sprawiedliwej płacy dotyczy chyba każdego z nas. Nie inaczej jest w Niemczech, dokąd wielu Polaków wyjeżdża, aby znaleźć swoje miejsce na rynku pracy. Według niemieckiego Federalnego Urzędu Statystycznego przeciętne wynagrodzenie w Niemczech w kwietniu 2024 roku wynosiło 4 634 euro brutto. Pracownicy w Niemczech zarabiają wprawdzie więcej niż Polacy, jednak sprawa płac w Niemczech wcale nie jest tak jednoznaczna.
Już w kolejnym zdaniu musimy dodać, że średnia płaca to pojęcie bardzo abstrakcyjne i z pewnością nie jest wyznacznikiem tego, czy ktoś zarabia dużo czy mało. To, ile zarabiamy, określa naszą sytuację finansową, a jednocześnie odzwierciedla nie tylko nasze umiejętności, ale także sytuację ekonomiczną naszego sektora i regionu. Na średnią wpływają znacząco wysokie dochody w niektórych branżach, dlatego większość ludzi nawet się do niej nie zbliża.
Średnia pensja w Niemczech znacznie przewyższa płace w Polsce
Właśnie to, ile nasi zachodni sąsiedzi zarabiają nawet na niewykwalifikowanych stanowiskach, jest powodem, dla którego Polacy szukają pracy również za granicą. Najbardziej poszukiwanymi są zawody takie jak kelnerka, kierowca ciężarówki czy pracownik magazynu, które już w podstawie znacznie różnią się wysokością wynagrodzeń od polskich. Mimo to zarobki na tych stanowiskach nawet w przybliżeniu nie dorównują średniej płacy w Niemczech.
Nie patrzcie na średnią, śledźcie medianę
Dokładniejszym wskaźnikiem może być mediana wynagrodzeń, czyli gdy weźmiemy wszystkie niemieckie pensje i ustawimy je od najniższej do najwyższej — medianą będzie ta, która znajduje się dokładnie pośrodku. Mediana płac w Niemczech w tym samym okresie wynosiła 4 000 euro brutto. Połowa osób w Niemczech zarabia więc mniej niż 4 000 euro, a połowa więcej. I tutaj jednak mówimy o wynagrodzeniach obejmujących różne zawody i regiony.
Bądźmy więc jeszcze bardziej konkretni i spójrzmy na zarobki w Niemczech w wybranych sektorach:
- Przemysł: ok. 4 900 € brutto
- Usługi finansowe: ok. 5 200 € brutto
- Służba zdrowia: ok. 4 200 € brutto
- Rzemiosło: ok. 3 300 € brutto
Takie porównania według branż czy sektorów znacznie lepiej pokazują, że to, w jakiej dziedzinie znajdziecie pracę w Niemczech, ma bezpośredni wpływ na wysokość waszego wynagrodzenia. Również znaczenie ma wielkość firmy oraz to, czy pracodawca objęty jest układem zbiorowym. Wynagrodzenie brutto jest ponadto zawsze kwotą przed opodatkowaniem, a ponieważ w Niemczech istnieje aż sześć klas podatkowych, porównywanie pensji netto komplikuje się nawet w ramach jednego miejsca pracy — nie mówiąc już o całych Niemczech.
Co wpływa na wysokość wynagrodzenia w Niemczech?
Czynników, które decydują o tym, ile ostatecznie trafi na nasze konto, jest kilka:
- Wasz zawód, doświadczenie i długość dotychczasowej praktyki,
- a także kwalifikacje i poziom wykształcenia,
- branża i sytuacja gospodarcza — gdy gospodarka jest w recesji, oszczędza się również na pensjach,
- wielkość firmy oraz to, czy obowiązuje ją układ zbiorowy,
- a wreszcie także długość czasu pracy i — w pewnym stopniu — płeć.
Choć te czynniki, zwłaszcza ten ostatni, mogą w nas budzić poczucie beznadziei, że “lepiej już nie będzie”, nie możemy patrzeć na nie oddzielnie ani wskazywać pojedynczych „winowajców”.
Różnice między poszczególnymi branżami
Do najlepiej opłacanych sektorów w Niemczech należą medycyna, technologie i usługi finansowe. Z kolei w usługach czy handlu detalicznym pracownicy często otrzymują jedynie płacę minimalną. Duże rozpiętości płacowe występują jednak również w obrębie samych profesji. Tacy rzemieślnicy mogą zarabiać od płacy minimalnej, przez średnie wynagrodzenie, aż po ponadprzeciętną pensję brutto. To, ile zarabiają, zwykle zależy od ich kwalifikacji, poziomu wykształcenia oraz długości praktyki.
Firmy w dużych miastach płacą więcej
Ogromną rolę odgrywają też czynniki regionalne. Różnice widoczne są nie tylko pomiędzy poszczególnymi krajami związkowymi. Średnie płace różnią się również między dużymi miastami a obszarami wiejskimi. Wynagrodzenia w południowych Niemczech w wielu przypadkach są wyższe niż we wschodnich. Podobnie w zachodnich krajach związkowych płace są wyższe niż w pozostałych — na przykład w Bawarii zarabia się przeciętnie więcej niż w Saksonii. Wynagrodzenia w obszarach metropolitalnych są też zdecydowanie wyższe niż w firmach położonych na terenach wiejskich.
Kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni
Zgodnie z aktualnymi danymi opublikowanymi przez Instytut Badań Gospodarczych i Społecznych (Wirtschafts- und Sozialwissenschaftliches Institut, WSI) kobiety w Niemczech zarabiają średnio o 15 procent mniej niż mężczyźni. Choć mówimy o różnicach płacowych wynikających z płci, nie można traktować tego wskaźnika wyłącznie jako dowodu na dyskryminację kobiet.
Mówiąc o różnicach w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, warto uwzględnić nierównomierny podział kobiet i mężczyzn między różne formy zatrudnienia i branże. Z danych WSI wynika, że w sektorach niskopłatnych pracuje więcej kobiet niż mężczyzn, a kobiety znacznie częściej pracują w jednej z form zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin. Nawet jeśli zawód i doświadczenie kobiet oraz mężczyzn są podobne, różnica w wynagrodzeniach nadal wynosi około 6 procent.
Kolejne analizy pokazują, że różnice w płacach kobiet i mężczyzn w 2025 roku są w dużej mierze wynikiem czynników strukturalnych, takich jak brak możliwości awansu zawodowego dla kobiet czy tradycyjne role społeczne. Branże, w których dominują kobiety, często nie są objęte układami zbiorowymi, które podnosiłyby poziom wynagrodzeń. Szczególnie widoczne jest to na stanowiskach średniego szczebla.
Co wpływa na wysokość wynagrodzenia w Niemczech?
Czynników, które decydują o tym, ile ostatecznie trafi na nasze konto, jest kilka:
- Wasz zawód, doświadczenie i długość dotychczasowej praktyki,
- a także kwalifikacje i poziom wykształcenia,
- branża i sytuacja gospodarcza — gdy gospodarka jest w recesji, oszczędza się również na pensjach,
- wielkość firmy oraz to, czy obowiązuje ją układ zbiorowy,
- a wreszcie także długość czasu pracy i — w pewnym stopniu — płeć.
Choć te czynniki, zwłaszcza ten ostatni, mogą w nas budzić poczucie beznadziei, że “lepiej już nie będzie”, nie możemy patrzeć na nie oddzielnie ani wskazywać pojedynczych “winowajców”.
Różnice między poszczególnymi branżami
Do najlepiej opłacanych sektorów w Niemczech należą medycyna, technologie i usługi finansowe. Z kolei w usługach czy handlu detalicznym pracownicy często otrzymują jedynie płacę minimalną. Duże rozpiętości płacowe występują jednak również w obrębie samych profesji. Tacy rzemieślnicy mogą zarabiać od płacy minimalnej, przez średnie wynagrodzenie, aż po ponadprzeciętną pensję brutto. To, ile zarabiają, zwykle zależy od ich kwalifikacji, poziomu wykształcenia oraz długości praktyki.
