W zeszłym roku niemieckie media informowały o planowanym zakończeniu korzystnego opodatkowania małżonków poprzez kombinację klas podatkowych 3 i 5. Pierwotna wiadomość o ich zniesieniu od tego roku została zastąpiona informacją o przesunięciu końca tej epoki podatkowej na rok 2030. Według najnowszych doniesień cała reforma została jednak przesunięta – na czas nieokreślony. Co to oznacza dla polskich pracowników przygranicznych?
Jeśli pracujesz w Niemczech i jesteś w związku małżeńskim lub partnerskim zarejestrowanym, możesz wybrać kombinację klas podatkowych. Ten wybór ma duży wpływ na to, ile pieniędzy trafia na twoje konto co miesiąc. Z drugiej strony – po rozliczeniu rocznym może się okazać, że trzeba będzie dopłacić sporą kwotę. Krótkoterminowo korzystna kombinacja nie zawsze oznacza długoterminową opłacalność.
Jakie masz opcje jako polski pracownik w Niemczech?
Dla jasności: kombinację klas podatkowych można wybrać tylko z osobą, z którą pozostajesz w związku małżeńskim lub partnerskim. Wspólne zamieszkiwanie (niestety) nie wystarczy. Po ślubie Niemcy automatycznie przypisują wam obojgu klasę podatkową nr 4, ale możecie ją zmienić w dowolnym momencie roku.
- Oboje w klasie 4: Ta opcja opłaca się, jeśli oboje zarabiacie podobnie. Obciążenie podatkowe dzielone jest równo i potrącenia z wypłaty odpowiadają mniej więcej temu, co faktycznie powinniście zapłacić.
- Jeden w klasie 3, drugi w klasie 5: Tę opcję wybierają pary z dużą różnicą dochodów. Najczęściej wtedy, gdy jedno z was jest na urlopie rodzicielskim lub bezrobotne. Osoba z wyższymi dochodami ma niższe podatki, a z niższymi – wyższe.
- Oboje w klasie 4 z czynnikiem (Faktor): Korzystna opcja dla par o różnych dochodach, które chcą, by obciążenie podatkowe było rozłożone sprawiedliwie według realnych dochodów.
Jak poznać, że wybrałeś dobrze? Po rozliczeniu rocznym nie masz ani dużego niedopłatu, ani dużego zwrotu. Ale uwaga: sytuacja finansowa może się w ciągu roku zmienić – dlatego warto wtedy ponownie rozważyć wybór klas podatkowych.
Co oznaczają poszczególne klasy podatkowe dla par?
To przede wszystkim określenie, ile każda osoba w związku zapłaci podatku w ciągu roku. Ostatecznie różnice mogą nie być duże, ale większość z nas kieruje się tym, co widać na pasku z wypłaty i co realnie wpływa na konto co miesiąc.
- Klasa 3: Najkorzystniejsza. Podatnik ma podwójny wolny limit podatkowy (ten “zabiera” partnerowi z klasy 5), więc płaci najmniej podatku i otrzymuje najwyższą wypłatę netto.
- Klasa 5: Najmniej korzystna. Osoba z tą klasą płaci wysokie podatki, bo nie korzysta z wolnej kwoty – ta została już wykorzystana przez partnera z klasy 3. Wypłata netto jest najniższa.
- Klasa 4: Podatek dzielony jest równo, co najlepiej odczuwa się na koniec roku – jeśli wszystko jest dobrze ustawione, nie będzie dużych dopłat ani zwrotów.
- Klasa 4 z faktorem: Klasa 4 może być także dla par o różnych dochodach – tzw. “Faktor” uwzględnia faktyczny stosunek dochodów i ustala zaliczki jak najdokładniej.
Dla kogo jaka kombinacja?
Planując wybór klas podatkowych, nie patrz tylko na dochody. Jeśli chcesz utrzymać dobry związek – wybierz kombinację odpowiednią do tego, jak faktycznie dzielicie się finansami:
- Kombinacja 3/5: Dobra dla par, w których jedna osoba zarabia znacząco więcej. Ale uwaga – ta opcja jest korzystna tylko dla tego, kto zarabia więcej. Jeśli dzielicie finanse wspólnie (jeden rachunek, wspólne decyzje), to ta kombinacja ma sens. Jeśli jednak jeden “przejmuje” pieniądze drugiego – lepiej jej unikać.
- Kombinacja 4/4 lub 4/4 z faktorem: Idealna dla par, które są formalnie razem, ale finansowo funkcjonują niezależnie i sprawiedliwie.
Rozwód, rodzicielstwo i emerytura – na co zwrócić uwagę?
Wybór klasy podatkowej ma największe znaczenie przy rozstaniu, obliczaniu zasiłku macierzyńskiego czy emerytury. Niemieckie prawo nakazuje po rozstaniu zmianę klasy podatkowej na 1 lub 2. W praktyce bywa jednak, że jedna strona blokuje drugiej tę zmianę. Jeśli dziś zgadzasz się na klasę 5, trafiasz do grupy osób o najniższych dochodach netto. Trzeba o tym pamiętać przy planowaniu dzieci, chorobowego czy przyszłej emerytury.
Co się dzieje po złożeniu deklaracji podatkowej w Niemczech?
Klasa podatkowa wpływa tylko na miesięczne wypłaty. Faktyczna wysokość podatku ustalana jest dopiero po rocznym rozliczeniu. Może się okazać, że trzeba będzie zwrócić część „zaoszczędzonych” pieniędzy. Dotyczy to zwłaszcza kombinacji 3/5. Chyba że macie dużo ulg do odliczenia – wtedy można coś odzyskać. Jednak pracownicy transgraniczni (pendlerzy) mają ograniczone możliwości odliczeń, więc raczej nie należy na to liczyć.
Kombinacja 4/4 oraz 4/4 z faktorem pozwala płacić miesięcznie bardziej realną kwotę podatku. Dzięki temu rozliczenie roczne przynosi minimalne różnice.
Warto wiedzieć:
- Zmiana klasy podatkowej: Od 2020 roku można zmieniać klasę podatkową w ciągu roku, w zależności od sytuacji życiowej. Wniosek składa się w urzędzie skarbowym lub online przez Elster. Ważne, by reagować na zmiany na czas – np. gdy partner wraca po urlopie rodzicielskim do pracy.
- Kombinacja 3/5 = obowiązek rozliczenia: Jeśli wybierzesz klasy 3/5, musisz obowiązkowo złożyć deklarację roczną. Dla innych kombinacji nie ma takiego obowiązku, ale warto to zrobić – może się okazać, że czeka cię miły zwrot.
- Wpływ klasy na zasiłki: Klasa podatkowa wpływa również na wysokość zasiłków – np. rodzicielskiego lub dla bezrobotnych – bo liczy się wysokość wypłaty netto. Planując dziecko, warto zmienić klasę z 5 na korzystniejszą.
Co dalej z końcem klas 3/5?
Na razie – nic. Choć jeszcze w zeszłym roku planowano ich zniesienie od 2030 roku, jesienią 2024 rząd wycofał się z tych planów. Nadal więc można wybrać kombinację 3/5, 4/4 albo 4/4 z faktorem. Zanim jednak podejmiesz decyzję – przeczytaj jeszcze raz ten artykuł, usiądź ze swoim partnerem i przedyskutujcie wasze wspólne plany. Miłość jest piękna – ale to, ile zostaje wam miesięcznie na koncie, może zdecydować o całej waszej przyszłości.
