W pewnym wieku praca przestaje większości z nas sprawiać przyjemność i zaczynamy wyczekiwać emerytury. Pod pewnymi warunkami możemy przejść na emeryturę wcześniej, niż przewiduje prawo. Z tej możliwości korzystają głównie osoby, które z powodów zdrowotnych lub społecznych nie mogą już dalej pracować. Również osoby dojeżdżające do pracy w Niemczech nie tracą prawa do wcześniejszej emerytury. Wcześniejsza emerytura w Niemczech może być także korzystna finansowo.
Pokolenie tzw. „baby boomers”, czyli osób urodzonych w latach 50. i 60., obecnie stopniowo przechodzi na emeryturę. Według informacji Stiftung Warentest 70% z nich nie chce pracować aż do osiągnięcia wieku emerytalnego, czyli 67 lat. Zgodnie z niemieckim prawem na szczęście nie muszą. Niemiecki system emerytalny oferuje różne możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę, o których piszemy w tym artykule. W zależności od wieku i długości okresów składkowych te możliwości wiążą się z mniejszym lub większym obniżeniem emerytury.
Emerytura w Niemczech dopiero po 45 latach pracy?
Na początek o emeryturze w Niemczech ogólnie. W Niemczech istnieją dwa rodzaje emerytur:
- Emerytura dla osób długo ubezpieczonych – można przejść na emeryturę po 35 latach opłacania składek emerytalnych.
- Emerytura dla osób bardzo długo ubezpieczonych – wymaga 45 lat uczestnictwa w systemie ubezpieczenia emerytalnego.
Emerytury w Niemczech są progresywne – im wcześniej przejdziesz na emeryturę, tym mniej pieniędzy otrzymasz od państwa. Choć prawo do standardowej emerytury przysługuje już po 35 latach, świadczenie w takim przypadku będzie niższe, niż gdybyś odszedł na emeryturę po 45 latach opłacania składek. 45 lat brzmi początkowo jak bardzo długo, ale większość z nas jest w stanie taki okres spełnić. Nie wlicza się w niego jednak okres studiów. Okresy studiów są natomiast uwzględniane w wymogu 35 lat.
A jak wygląda kwestia wieku emerytalnego? Obecnie w Niemczech obowiązuje zasada, że osoby urodzone w latach 1949–1963 przechodzą na emeryturę w wieku 65 lat. Ubezpieczeni urodzeni w 1964 r. i młodsi będą przechodzić na emeryturę w wieku 67 lat.
Wcześniejsza emerytura w Niemczech nawet o 4 lata wcześniej
Na emeryturę w Niemczech można przejść wcześniej niż w wieku 67 lat. Kluczowy dla wcześniejszej emerytury jest okres składkowy – jeśli masz co najmniej 35 lat ubezpieczenia, możesz przejść na emeryturę już w wieku 63 lat. Taka emerytura będzie jednak niższa – aż o 14,4%. Za każdy miesiąc wcześniejszego odejścia świadczenie obniża się o 0,3% (w sumie za 4 lata to wspomniane 14,4%). To obniżenie jest trwałe, dlatego warto dobrze się zastanowić, czy wcześniejsze przejście na emeryturę jest naprawdę konieczne.
Również osoby z 45-letnim stażem składkowym mogą przejść na wcześniejszą emeryturę – w ich przypadku emerytura nie jest obniżana, ale prawo do niej uzyskują później – zazwyczaj po osiągnięciu wieku 64 lat i 6 miesięcy.
Łączenie pracy i emerytury w Niemczech się opłaca
Samo osiągnięcie wieku emerytalnego nie oznacza, że musisz kończyć pracę. Przeciwnie – jeśli nie chcesz jeszcze rezygnować z aktywności zawodowej, możesz łączyć emeryturę i pracę. Wcześniejsze emerytury w Niemczech zyskały popularność szczególnie od 2023 r., kiedy zlikwidowano limity dochodów przy pobieraniu emerytury. Oznacza to, że w Niemczech możesz pobierać emeryturę i jednocześnie pracować bez żadnych sankcji. Dla przeciętnie zarabiającej osoby oznacza to wzrost miesięcznych dochodów o 1.161 € w porównaniu z samą pracą.
Emerytury w Niemczech są progresywne – im wcześniej odejdziesz, tym mniej dostaniesz
Nawet jeśli będziesz łączyć wcześniejszą emeryturę z pracą, świadczenie emerytalne i tak pozostanie niższe, niż gdybyś odłożył odejście na później. Obniżonej emerytury nikt nie wyrówna, nawet jeśli w kolejnych latach będziesz pracować i ją stopniowo zwiększać. W Niemczech istnieją inne sposoby, aby uniknąć niskiej emerytury:
- Opłacanie dobrowolnych składek – w życiu zdarzają się okresy, kiedy nie jesteśmy objęci ubezpieczeniem emerytalnym. To np. lata spędzone w gospodarstwie domowym bez dochodów i bez prawa do opłacania składek przez państwo. Takie luki w historii ubezpieczenia mogą skutkować niższą emeryturą. Zalecamy opłacanie składek dobrowolnie także w okresach bez stałych dochodów. Można je także dopłacić po osiągnięciu 50 lat – wtedy urząd obliczy tzw. lukę emerytalną. Brakujące składki można wpłacić jednorazowo lub w ratach.
- Praca w niepełnym wymiarze godzin – im jesteśmy starsi, tym mniej mamy sił. Wcześniejsza emerytura nie jest jednak jedynym sposobem, aby odpocząć. Zamiast od razu przechodzić na emeryturę i mieć bardzo ograniczone środki do końca życia, można ten trudny okres przejściowy przetrwać dzięki pracy w niepełnym wymiarze. Możesz poprosić o taki etat w obecnej pracy.
- Zabezpieczenie emerytalne – inną opcją jest samodzielne zadbanie o przyszłość finansową. Niezależnie od tego, czy wybierzesz jedną z form dodatkowego oszczędzania na emeryturę, inwestycje w akcje czy nieruchomości – zawsze lepiej zabezpieczyć się dodatkowo niż liczyć tylko na państwową emeryturę.
Kiedy złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę w Niemczech?
Rozpatrzenie wniosku o emeryturę w Niemczech – zarówno standardową, jak i wcześniejszą – trwa. Niemiecki urząd Rentenversicherung zaleca, aby złożyć wniosek z sześciomiesięcznym wyprzedzeniem. Zostaw sobie rezerwę czasową na ewentualne uzupełnienie dokumentów.
Do wniosku należy dołączyć m.in.:
- informacje o okresach ubezpieczenia,
- dokumenty potwierdzające opiekę nad dzieckiem lub urlop wychowawczy.
Kiedy najlepiej przejść na emeryturę w Niemczech?
Niezależnie od tego, czy przechodzisz na wcześniejszą emeryturę, czekasz na 45 lat stażu, czy łączysz emeryturę z pracą – każda opcja ma swoje plusy i minusy. To, co opłaca się jednej osobie, nie musi być najlepszym rozwiązaniem dla innej. Dlatego przed podjęciem decyzji warto dobrze ocenić swoją sytuację i rozważyć, czy taki krok będzie dla ciebie korzystny.
